Aceton, woda, metanol, kwas mrówkowy, kwas octowy, octan etylu, etanol, benzen – wszystkie te ciesze zaliczamy do grupy rozpuszczalników organicznych lub nieorganicznych. W poniższym tekście prześwietlimy dwa z nich – metanol oraz etanol.
Czym są rozpuszczalniki organiczne?
O rozpuszczalnikach organicznych długie godziny mogą rozprawiać licealiści oraz studenci kierunków chemicznych, czyli wszystkie osoby, których pasją jest chemia. Jednak celem tego tekstu nie jest przekazanie dziesiątków tysięcy słów specjalistycznej wiedzy, ale streścić tę specjalistyczną wiedzę do kilkuset słów, by była ona łatwo przyswajalna dla każdego. Czym więc są rozpuszczalniki organiczne. Po pierwsze, wszystkie one są cieczami, które posiadają zdolność do stworzenia roztworu po zmieszaniu z inną cieczą lub gazem czy ciałem stałym. Najbardziej znanym rozpuszczalnikiem organicznym jest woda. By maksymalnie uprościć zasadę działania rozpuszczalnika, proponujemy wsypać kilka łyżeczek cukru do szklanki z wodą i energicznie zamieszać.
Zastosowanie i podział rozpuszczalników
Każdy rozpuszczalnik organiczny możemy przydzielić do dwóch grup ze względu na: właściwości fizyczne (polarne i apolarne) oraz właściwości chemiczne (protonowe, aprotonowe). Rozpuszczalniki ogólnie można zaś dzielić na organiczne, te, którymi się zajmujemy w tym tekście, oraz nieorganiczne. Jeżeli zaś chodzi o zastosowanie rozpuszczalników, to służą one do przeprowadzania reakcji chemicznych, przeprowadzania ekstrakcji, rozcieńczania substancji oraz czyszczenia polegającego na rozpuszczaniu niepożądanych substancji w rozpuszczalniku, a następnie usuwaniu całości mechanicznie.
Rozpuszczalnik organiczny - etanol
Jednym z najbardziej znanych rozpuszczalników organicznych jest etanol, znany bardziej jako alkohol etylowy. To bezbarwna, łatwopalna ciecz o charakterystycznym zapachu i ostrym smaku. Można go zmieszać z wodą w dowolnym stosunku, jednak najbardziej znane są dwie mieszkanki. Roztwór 95,6% etanolu z wodą to spirytus, zaś w przypadku 40% zawartości alkoholu etylowego i 60% wody mówimy o wódce. Jak na rozpuszczalnik organiczny przystało, etanol należy do substancji szkodliwych dla człowieka. Spożycie czystego etanolu może nawet skutkować śmiercią. Etanol to najpopularniejsza używka w wielu krajach świata, w tym także i w Polsce. Choć w naszym kraju spożywa się go głównie rozcieńczonego do poziomu 40%, wciąż może wyrządzić spore spustoszenie w naszym organizmie.
Rozpuszczalnik organiczny - metanol
Jednak etanol, choć szkodliwy, nie jest aż tak trujący jak metanol. Ta bezbarwna ciecz to bardzo silna trucizna. Jeżeli spożycie etanolu wywołuje poważne zmiany w naszym organizmie, tak tutaj mówimy o śmierci nawet w przypadku małej dawki. Spożycie 8–10 gramów metanolu powoduje ślepotę, zaś 12–20 gramów śmierć. Choć dla człowieka bardzo niebezpieczny, ten rozpuszczalnik organiczny jest masowo wykorzystywany m.in. w przemyśle farmaceutycznym, produkcji tworzyw sztucznych czy jako składnik paliwa w niektórych silnikach spalinowych.
