Skala Barthel – co to takiego? Dowiedz się, kiedy i jak się ją stosuje

W ocenie stanu zdrowia pacjentów – w szczególności tych po udarach czy z przewlekłymi schorzeniami neurologicznymi – niezbędne są narzędzia umożliwiające obiektywne określenie ich funkcjonowanie w codziennym życiu. Jednym z nich jest skala Barthel – prosta, ale bardzo użyteczna metoda, która pozwala ocenić podstawowy poziom samodzielności chorego. To wskaźnik, który znajduje zastosowanie zarówno w szpitalach, jak i w opiece długoterminowej czy rehabilitacyjnej.

Czym jest skala Barthel i jak działa?

Skala Barthel została opracowana w latach 50. XX wieku i od tamtej pory jest szeroko stosowana w medycynie na całym świecie. Służy do oceny stopnia niezależności pacjenta w dziesięciu podstawowych czynnościach dnia codziennego – takich jak jedzenie, kąpiel, poruszanie się, korzystanie z toalety czy kontrolowanie czynności fizjologicznych. Każda z tych aktywności jest punktowana w zależności od tego, czy pacjent wykonuje ją samodzielnie, z pomocą, czy w ogóle nie jest w stanie tego zrobić.

Łączny wynik mieści się w przedziale od 0 do 100 punktów – im jest on wyższy, tym większa samodzielność chorego. Warto zaznaczyć, że skala nie ocenia zdolności intelektualnych ani społecznych – koncentruje się wyłącznie na funkcjonowaniu fizycznym.

Kiedy stosuje się skalę Barthel?

Ocena według skali Barthel znajduje zastosowanie przede wszystkim w opiece szpitalnej i rehabilitacyjnej. Jest używana do monitorowania postępów terapii, planowania wypisu ze szpitala, kwalifikowania pacjentów do opieki długoterminowej oraz orzekania o stopniu niepełnosprawności. Może ją stosować lekarz, fizjoterapeuta, pielęgniarka, a nawet opiekun medyczny – oczywiście pod warunkiem wcześniejszego przeszkolenia.

Skala Barthel znalazła szczególne zastosowanie w takich przypadkach jak udary mózgu, uszkodzenia rdzenia kręgowego, choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Parkinsona czy Alzheimera), a także w geriatrii. W praktyce często decyduje o tym, czy pacjent może wrócić do domu, czy wymaga dalszej opieki instytucjonalnej.

Co oznacza wynik?

Wynik 81-100 punktów oznacza całkowitą samodzielność, natomiast wynik poniżej 20 punktów oznacza niezdolność do samodzielnej egzystencji według skali Barthel. W związku z tym chory wymaga stałej opieki. Z kolei pośredni wynik, czyli mieszczący się w przedziale od 21 do 80, uzyskuje osoba częściowo samodzielna, która może funkcjonować samodzielnie przy niewielkiej pomocy.