Koniec z zakazem reklamy aptek. Co wyrok TSUE oznacza dla pacjentów i aptek w Grudziądzu?

Całkowity zakaz reklamy aptek w Polsce jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej – orzekł w czerwcu Trybunał Sprawiedliwości UE. To przełomowa decyzja, która zmusi Polskę do zmiany przepisów. Dla pacjentów, także w Grudziądzu, może to oznaczać łatwiejszy dostęp do informacji o usługach farmaceutycznych, a dla właścicieli aptek – nowe możliwości, ale i poważne obawy.

Unijny wyrok, polskie zmiany

Do tej pory apteki mogły informować jedynie o swojej lokalizacji i godzinach otwarcia. Jakakolwiek inna forma komunikacji, nawet informacja o obsłudze w języku ukraińskim, mogła zostać uznana za nielegalną reklamę i ukarana. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) uznał jednak, że tak rygorystyczne przepisy naruszają unijne swobody, w tym swobodę przedsiębiorczości i świadczenia usług.

Polska, broniąc zakazu, argumentowała, że chroni on zdrowie publiczne przed nadmiernym kupowaniem leków i zapewnia niezależność farmaceutów. TSUE odrzucił te argumenty, wskazując, że obie te kwestie są regulowane przez inne, odrębne przepisy.

Wyrok jest już wykonalny, co oznacza, że Polska musi dostosować swoje prawo – w szczególności uchylić art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne. W przeciwnym razie grożą jej kary finansowe.

Więcej informacji dla pacjentów

Co ta zmiana oznacza w praktyce dla mieszkańca Grudziądza? Przede wszystkim szerszy dostęp do wiedzy o tym, co oferuje dana apteka.

– W aptece, oprócz szczepień, możemy na przykład uzyskać usługę opieki farmaceutycznej. Pacjent np. z nadciśnieniem czy cukrzycą może się zwrócić do farmaceuty z prośbą o fachową poradę – tłumaczy dr Anna Banaszewska, radczyni prawna i magister farmacji, w rozmowie z agencją Newseria.

Pacjenci będą mogli się dowiedzieć, która apteka oferuje konkretne usługi, np. przeglądy lekowe, lub gdzie można zrealizować receptę farmaceutyczną w nagłej sytuacji, gdy np. w piątkowy wieczór skończy się ważny lek. Do tej pory apteki nie mogły o tym legalnie informować.

Aptekarze pełni obaw

Środowisko farmaceutów podchodzi do zmian z dużą ostrożnością. Naczelna Rada Aptekarska (NRA) wezwała Ministerstwo Zdrowia do pilnego uregulowania sytuacji, obawiając się chaosu prawnego i nieuczciwej konkurencji.

Główna obawa dotyczy ryzyka nadmiernej komercjalizacji. Farmaceuci boją się, że apteki, zwłaszcza duże sieci, rozpoczną wojny cenowe i zaczną stosować agresywny marketing, co uderzy w małe, indywidualne placówki. Prezes NRA, dr Marek Tomków, przypomniał kontrowersyjne praktyki sprzed lat, kiedy apteki w ramach promocji oferowały bony na wędlinę czy darmową pizzę.

Potrzeba nowych, mądrych zasad

Eksperci uspokajają jednak, że wyrok TSUE nie oznacza zgody na reklamowy „dziki zachód”.

– Reklama produktów leczniczych jest bardzo ściśle uregulowana innymi przepisami, które nie zostały uchylone. Nadal nie będzie możliwe wykorzystanie autorytetu farmaceuty do reklamowania leków – podkreśla dr Banaszewska.

Niezależność farmaceuty, który może odmówić wykonania polecenia sprzecznego z jego etyką zawodową, jest również chroniona ustawą o zawodzie farmaceuty.

Kluczowe będzie teraz wypracowanie nowych, zrównoważonych przepisów, które określą granicę między rzetelną informacją a nieetyczną reklamą. Tak, by pacjenci zyskali dostęp do wiedzy, a rynek apteczny pozostał bezpieczny i profesjonalny.

Na podstawie materiałów agencji informacyjnej Newseria.