Grudziądz się kurczy, a długi rosną. Radni analizują alarmujący Raport o Stanie Miasta

Dziś, podczas sesji Rady Miejskiej, radni analizują Raport o stanie miasta za 2024 rok. Oficjalny dokument, przedstawiony przez władze, maluje obraz dynamicznego rozwoju i licznych inwestycji. Jednak głębsza analiza danych z ostatnich lat oraz druzgocące raporty zewnętrzne rzucają długi cień na ten optymistyczny wizerunek, wskazując na pogłębiający się kryzys demograficzny i finansowy, który stawia pod znakiem zapytania przyszłą wypłacalność Grudziądza.

Oficjalny obraz: Inwestycje i wielkie wydarzenia

Zgodnie z przedstawionym raportem za 2024 rok, minione dwanaście miesięcy to okres kontynuacji intensywnych działań rozwojowych. Władze miasta podkreślają, że rozwój Grudziądza jest możliwy dzięki licznym inwestycjom, m.in. w drogi, zabytki i edukację, z których wiele realizowanych jest przy udziale skutecznie pozyskiwanych środków zewnętrznych. Wśród kluczowych projektów wymieniano m.in. zakończenie I etapu budowy basenu „Delfin” na osiedlu Strzemięcin czy adaptację Willi Victoriusa na potrzeby Liceum Sztuk Plastycznych.

Rok 2024 obfitował również w wydarzenia o charakterze promocyjnym, takie jak czerwcowy Jarmark Spichrzowy, lipcowe Widowisko Świetlne, Dożynki Województwa Kujawsko-Pomorskiego czy finałowy koncert „Lata z Radiem i Telewizją Polską”. We wstępie do raportu podkreślono także stabilną sytuację finansową miasta, potwierdzoną pozytywną opinią Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO) o wykonaniu budżetu.

Twarde dane: Grudziądz miastem w kryzysie

Jednak optymistyczny obraz wyłaniający się z oficjalnych dokumentów stoi w ostrej kontrze do twardych danych i analiz zewnętrznych. Zgodnie z raportem Polskiej Akademii Nauk, Grudziądz znalazł się na niechlubnym, 7. miejscu w rankingu miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze, a eksperci określają go mianem „miasta kryzysowego”. Co gorsza, jeszcze w raporcie z 2021 roku Grudziądz zajmował w tym samym rankingu 10. pozycję, co świadczy o pogłębiającym się i przyspieszającym kryzysie.

[ZT]93699[/ZT]

Mieszkańcy i eksperci wskazują na szereg przyczyn tego stanu rzeczy: od braku realnych inwestycji w zasób komunalny, przez hermetyczny rynek pracy, po rosnące zadłużenie i problemy z jakością powietrza.

Demograficzna zapaść – prawie 7 tys. mieszkańców mniej

Najbardziej namacalnym dowodem kryzysu jest systematyczne wyludnianie się miasta. Analiza raportów o stanie miasta z ostatnich lat nie pozostawia złudzeń:

• Liczba mieszkańców na koniec 2020 r.: 83 913
• Liczba mieszkańców na koniec 2021 r.: 81 720
• Liczba mieszkańców na koniec 2022 r.: 80 085
• Liczba mieszkańców na koniec 2023 r.: 78 609
• Liczba mieszkańców na koniec 2024 r.: 77 145

W ciągu zaledwie czterech lat populacja Grudziądza skurczyła się o 6 768 osób. To tak, jakby z mapy miasta zniknęło duże osiedle. Mimo alarmujących danych, trudno dopatrzeć się w działaniach władz kompleksowego programu walki z depopulacją.

Tymczasem inne miasta, borykające się z podobnymi problemami, podejmują konkretne działania. Wprowadzają karty mieszkańca, poszerzają granice, realizują programy socjalne, by przyciągnąć nowych mieszkańców i inwestorów. Czy Grudziądz pójdzie w ich ślady?

Finansowa równia pochyła. Czy miastu grozi niewypłacalność?

Kluczowe pytanie, które rodzi się po analizie finansów miasta z lat 2020-2024, dotyczy jego zdolności do obsługi rosnącego długu. Dane finansowe przedstawione w kolejnych raportach są jednoznacznie negatywne.

Analiza powyższych danych ukazuje niebezpieczny trend. Jeszcze w 2020 roku miasto generowało solidną nadwyżkę operacyjną w wysokości ponad 53 mln zł. Jest to kluczowy wskaźnik, który pokazuje, czy samorząd jest w stanie z własnych dochodów (podatki, opłaty) pokrywać codzienne funkcjonowanie (pensje, utrzymanie szkół, dróg) i spłatę długu.

Niestety, w 2022 roku miasto weszło w fazę deficytu operacyjnego, który z roku na rok się pogłębia, osiągając w 2024 roku poziom -22,8 mln zł. Oznacza to, że bieżące dochody Grudziądza nie wystarczają już nawet na pokrycie bieżących wydatków. W tym samym czasie oficjalne zadłużenie miasta wzrosło z 208 mln zł do prawie 367 mln zł, a na koniec 2025r. zadłużenie niebezpiecznie zbliży się do 0,5mld zł.

Odpowiadając na pytanie o zdolność do spłaty zaciągniętych zobowiązań: utrzymujący się i pogłębiający deficyt operacyjny oznacza, że miasto utraciło zdolność do generowania środków na spłatę długów ze swojej podstawowej działalności. Obsługa zadłużenia staje się możliwa jedynie poprzez zaciąganie kolejnych kredytów i pożyczek lub emisję obligacji, co jest definicją spirali zadłużenia. Choć RIO wydaje pozytywne opinie o wykonaniu budżetu, jest to ocena formalno-prawna, która nie może przesłonić alarmujących wskaźników ekonomicznych.

Dzisiejsza debata nad raportem jest więc starciem dwóch rzeczywistości: jednej, przedstawiającej finansowane w dużej mierze z dotacji inwestycje, i drugiej – opartej na twardych danych, która pokazuje miasto w pogłębiającym się kryzysie demograficznym i finansowym. Pytanie, czy władze miasta podejmą działania adekwatne do skali problemu, pozostaje otwarte. 

[ZT]93507[/ZT]